Myanmar'da Kadın Olmak..

Ocak ayı başlarında annemin Myanmar’da çektiği fotoğrafları yayınlarken, yaşlı bir kadına ait.bir fotoğraf varki, hikayesi de olması gerekenlerden biri o diye yazmıştım. Annemin fotoğraflarına bakarken, adeta bir tanıdığın resmine rastlamışcasına sevinmiştim. İki yıl önce ben Myanmar’dayken, başkent Yangon’daki Şvedagon tapınağında onun oturduğu basamakların hemen karşısına oturup, uzun uzun onun sabırlı bekleyişini seyrettiğimi hatırlıyorum. Küçücük sepetinde getirdiği gülleri, tapınağa gelenlere satmaya çalışıyordu. Çalışıyordu belki iddalı bir söz oldu, aslında hiç kıpırdamadan, konuşmadan oturup, elinde güller tutan bir kadın dı o. Belki de sabır’ı fotoğraflamıştım o zaman.. Karşısında oturduğum 10-15 dakika içinde hiç bir şey satamamış ve de satmak içinde en ufak bir hamle de bulunmamıştı. Bari ben bir şeyler alayım diye düşünürken, başka bir şeyin peşine takılıp oradan uzaklaşmış ve onu unutmuştum..

Ama aradan 2 yıl geçtikten sonra bir fotoğrafta da olsa yine karşımdaydı. Elbiseleri, ve belli ki sürekli kullandığı şalı zaman içinde solmuş, sattığı güllerin yerini plastik çiçekler almıştı ama onun dışında yine aynı yerde, aynı sakin duruşu ile karşımdaydı. Sonraki günlerde onun hakkında onlarca hikaye uydurdum. Kimi hikayede ailesi vardı, kimisinde ise yanlız. Yangon’un fakir mahallelerinden aklımda kalanlara dayanarak ona elektriği olmayan, ahşaptan üflesen yıkılacakmış gibi duran bir kulübe inşa ettim, önündeki küçücük bahçesinde ise tapınakta sattığı gülleri yetiştiriyordu. Sonrasında plastik çiçeklere geçtiğine göre ya gülleri ölmüş, ya da başka bir yere taşınmak zorunda kalmıştı. Ama ne kadar uğraşırsam uğraşayım ona bir türlü mutlu bir hikaye yazamadım, çünkü Myanmar’da kadın olmak zordu. Tüm zorlu geçen yaşamına karşın, zamanın ona sabretmeyi öğrettiğini ve sabır’ın en derin yerlerinde gizli olan huzuru bulduğunu düşünmek ise beni mutlu eden tek şeydi.



Myanmar hükümetinin web sayfasında kadınlar hakkında ayırdığı bölüm sadece üç kısa paragraf. Kadınlar için sağlık, ekonomik durum, ve kültür konularında iyileştirmeler yapılması için komiteler kurduklarını, kız çocuklarının gelişimine önem verdiklerini ve kadınlara uygulanan şiddetin sonlandırılması için çalıştıklarını yazıyor.

Batılı NGO ve kimi üniversite araştırma raporları ise oldukça vahim bir tablo çiziyor. O raporlardan aklımda kalan cümlelerden biri, ülkedeki askeri rejimin, varolan kültürü erkeksileştirdiği ve bunun sonucu olarak, kadınların hayatının kalitesinin düştüğü. Hükümette ve parlementoda kadının yeri yok, ve ülkedeki tek güç asker saflarına ise katılamıyorlar. Hükümetin kurduğu kadın ile ilgili komisyonlarda görev alan kadınların ise, yüksek rütbeli askerlerin eşleri olduğu söyleniyor. Tüm bu erkek egemenliğine karşın, yıllardır onların karşısında duran ise bir kadın: Aung San Suu Kyi

Yine aynı raporlarda, şiddet, tecavüz ve zorunlu çalışma kamplarında ikamet etmenin kadınların en önemli sorunları olduğu yazıyor. Bir diğer önemli sorun ise sağlık. Gelişme bozuklukları, riskli hamilelikler, aile planlamasının olmaması ve AIDS bu sorunların en önde gelenleri. İnsanın içini acıtan bir rakam ise şu anda, ülke dışına kaçmış yada kaçırılmış 40.000’den fazla Myanmarlı kadının, Tayland genelevlerinde çalıştığı.

Tüm bunlardan sonra siz nasıl bir hikaye yazardınız???

İlk fotoğraf benim (2005), ikincisi annemin (2007) kamerasından