21 Ekim 2010 Perşembe

Aşkabat

Yağmurlu bir günde başladık, Farsça anlamı ile Aşkın Şehrini gezmeye. Hava ağır bir gri ve ıslak, ortada da ne yazık ki aşk meşk falan yok. Aşk’tan daha çok bir insanın hırsının ve kibirinin şehri sanki burası.


Türkmenistan’ın nüfusu yaklaşık 6 milyon ve bunun bir milyonu Aşkabat’da yaşıyor. Burası gerçekten de garip bir şehir. Bir zamanlar bir adamın ya da tam adını vermek gerekirse Türkmenbaşı Saparmurat Niyazov’un hayalini kurduğu büyük bir legoland gibi. Her yerde büyük ve anıtsal meydanlar, görkemli binalar, düzgün ve geniş yollar, bakımlı parklar. İşte şehrin yeni bölümü tamamen bunlardan oluşuyor, ama bir eksik var: insanlar. Parklar, bahçeler, yollar adeta bomboş. Şehrin ruhu yok. İnsanlar ve hayat, Rus döneminden kalma apartmanların bulunduğu eski bölümlerde devam ediyor, ama yeni şehir adeta adım adım oraları da yutmak üzere harekette.






 
Türkmenbaşı’nın tutkusu ise mermer. Tüm binaların mermerle kaplanmasını istemiş. Kaplanmışta ve halen kaplanmaya da devam ediliyor. Sonuçta Karakum çölünde ki bir vahada beyaz bir şehir kurulmuş. Mermerlerin %90 ı Türkiye’den, kalanı da İtalya’dan ithal ediliyor. Bu arada Türk inşaat şirketleri de , Türk işçileri de Türmenistan’ın her yerinde arı gibi çalışmakta. Bu değirmenin suyu ise doğalgaz’dan geliyor. Türkmenistan dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerine sahip ve gazın daha 100 yıl boyunca bu ülkeye büyük zenginlikler getirmeye devam edeceği ölçülmüş. Sadece 6 milyonluk nüfusa sahip çok zengin bir ülke ama İstanbul’da pek çok yerde de, ev işlerinde ya da hasta bakıcı olarak çalışan Türkmen kadınlar.






Zaman zaman şehirde dolaşan Allahın tek kulları bizim küçük grubumuz gibi gelse de, bir iki yeri ziyaret ediyoruz. Şehirdeki güzel ve anıtsal binalardan biri de halı müzesi. Halı, Türkmenistan ‘da çok önemli, Atçılık Bakanlığının yanında bir Halı Bakanlıkları da var. Müzede ki zarif Türkmen rehberimiz dünyada Türkmen halılarının Buhara halısı olarak tanınmasından şikayet ediyor. Yeni ve eski halıların sergilendiği müzede çok güzel eserler var ama fotoğraf çekmek yasak. Peki bir Türkmen halısı alalım derseniz, devlet mağazasına gitmeniz lazım, ülke dışına çıkarmak içinse bir dolu bürokrasi. Aman sakın bulaşmayın diyor Türk rehberimiz.





Daha sonra bir başka müzeye, Üçgen inşaatın yaptığı Ulusal Müzeye gidiyoruz. Çok güzel bir bina. Bir Türk şirketinin yaptığı böyle güzel bir müze binası neden bizde yok diye hayıflanıyorum. Müzede çok güzel Pers ve Hellenistik dönem eserleri var. MÖ 2. Yüzyılda kurulmuş Nisa uygarlığından kalma fildişi içki kupaları , ritonlardan dünya müzelerinde örneği olmayan eşsiz bir koleksiyon gözlerime ziyafet çekiyor. Ancak bu eserlere ancak görkemli giriş katını aşarak ulaşabilmek mümkün. Giriş katı ise Türkmenbaşı ve Türkmenistan’ın son yıllarda kazandığı başarılara adanmış. Niyazov’un resimleri her yerde, yeni başkan Gurbanguli Berdimuhammedov’un resimleri de ufaktan ufaktan kendine yer bulmakta. Bu katta sergilenen değerli eşyalardan biri de bir zamanlar Türkmenbaşı’nın kullandığı ağızlık. Zatı Şahaneleri bir vakitler sağlık nedeniyle sigarayı bırakmaya karar verince, hop sigara içmeyi tüm ülkede de yasaklayıvermiş. Sigara tiryakilerine duyurulur, Türkmenistan’da kapalı alanlar yanında açık alanlarda da sigara içmek yasak.

Bir zamanlar Castro ölmeden diktatörlükle yönetilen bir ülke görebilme adına Küba’ya gitmiştim ama meğerse bir başka diktatör hemen yanı başımızda yaşamaktaymış. Kim İl Sung’un Kore’sini bilmiyorum ama Türkmenistan Cumhuriyetinin başkenti Aşkabat’ın sokaklarında insan, güç ve paranın yardımı ile bir insanın kendini birkaç yıl içinde nasıl sıradan bir faniden, Tanrılar katına çıkarttığını hissedebiliyor. Zamanında ay ve gün adlarını değiştirmesini, ve ünlü kitabı Ruhname’yi üç kez okuyanın cennete gideceği gibi inanışları eğlenerek gazetelerde okuduğumu hatırlıyorum.

Son bir bilgi ve hatırlatma olarak; Türkmenbaşı Niyazov Aralık 2006 yılında hayata veda etti, yerine gelen Berdimuhammedov ay ve gün adlarını yeniden eski haline getirdi. Türkmenbaşı artık yeniden Ocak ayı, annesinin adı olan Gurbansultan ise yeniden Nisan. Ancak Ruhname kitabının koca bir heykeli ise yine kendi adını taşıyan Ruhname Parkında zamana karşı tüm gücü ile direnmekte.

5 yorum:

Berceste dedi ki...

Allahim fotograf cekmissiniz :D Benim fotograf makinami elimden almaya kalktilar biliyor musunuz? Neymis, o bahsettigin sahsin eski, bak tirnak icinde tekrar yazayim "eski" evinin fotografini cekmisim! Sonra yanimda bir Japon ile orada ne ariyormusum???? Suclamalara bak :) Tek bir fotograf yok oradan, hepsi yandi... Ne guzel kuslar, ne guzel yerler ve de insanlar vardi oysa. Yasak denen yerlerde zaten cekmemistim. Havaalani, onemli binalar yoktu. Oranin da adamin eski evi oldugunu bildiren hicbir yazi yoktu! Cekerken gordu de neden uyarmadi sonra makinaya el koymak icin yanima geliverdi polis amcalar bilemedik. Ama sonunda makinayi kurtarip filmi yok ettik. Gittigim en kotu aniya sahip ulke bu yuzden Turkmenistan. Oysa o fotograftaki Turkmen kadinlari o kadar iyi ve bir o kadar da ezik gorunumlu ki... Hele Rus hanimlarin yaninda. Ikisini kiyaslayan bir fotograf lazim aslinda, ne dedigimi anlamak icin :) Bir de hali gercekten kabus. Almamak en buyuk akillilik. Paspas boyutunda olani bile nufus kagidi ile bir dolu parayi onlara birakarak cikartilabiliyor... Dogal gazdan baska bir de 1 L benzin 1 sise su fiyatina demislerdi bana. Bir de komik bir ani var. O vefat eden bahsettigin kisi sacini boyatmis. Bir arkadasim fabrikada beyaz sacli halinin fotografini gormus. Hangisi simdiki hali diye sormus, ne bilsin. Butun fabrika seferber olmus, saci boyali haliyle degistirmisler. Oburunu tutmak sucmus! Diktatorluk bu olsa gerek! Bir de bayraklar yok muydu tum evlerin catisinda, yirtik da olsa?

Esin Bozdemir dedi ki...

Bu güzel paylaşım ve fotoğraflar ile Türkmenistan hk.da önem libilgiler edinmiş oldum. Soğuk ülkelerde yaşam böyle seyrediyor, insanlar hava gibi!coğrafi konum ve iklimsel özellikler insanları da etkiliyor olmalı...

Ah güzel Ülkemiz:)) boşuna değil onca gözler!..

Her insanın yüreği kendi ülkesinde atar!..yaşarken, gezmek görmek gerek yine de...

teşekkürler bu güzel paylaşım için...

Berceste dedi ki...

Esmir, Turkmenistan cok sicak yazlara ve dolayisi ile de collere sahip. O yuzden pek soguk oldugunu soyleyemem. Insanlari da ozunde sicak ama Rus yonetiminden gelen bir urkeklikleri var. Su andaki yonetim de bu urkekligi gecirecek sekilde degil pek ne yazik ki. Mavi Limon daha yakin zamanda gitti, en dogru bilgi onda ama!

Sivas Gezi Rehberi dedi ki...

çok güzel bilgilere yer vermişsiniz. Kısa zaman içerisinde seyahat etmeyi planlıyordum. Yazınızdan faydalandım. sevgiler.

Traveland Turizm dedi ki...

Aşkabat Uçak Bileti için Tüm Hava Yollarını karşılaştır en uygun, ucuz ve kampanyalı fiyatlarla direkt, aktarmalı uçak biletini satın al. Aşkabat şehrine uçuş gerçekleştiren havayolları arasından promosyon uçak biletini bul kredi kartına taksit imkanı ile ücretsiz rezervasyon yaptır.
Aşkabat Uçak Bileti