Havana Günleri

En sık rastlanan klişelerden biridir, şehirleri kadınlara benzetmek. Ne kadar başka bir şey bulmak istesem de, bir türlü yaşlı bir kadına benzeyen Havana imajını kafamdan silip atamadım, dolayısıyla en iyisi yazmak. Evet Havana’yı ben çok yaşlı bir kadına benzettim, ama elini eteğini dünyadan çekmiş bir kadın değil bu. Hala, bir zamanlar ki tarifsiz güzelliğinin, baştan çıkarıcılığının, erotiziminin izlerini taşıyan, gençliğinde önüne tüm zenginliklerin serildiği, erkeklerin onu ele geçirmek için her şeylerini ortaya koydukları, birbirlerini öldürdükleri, kiminin karısı, kiminin orospusu olmuş bir kadın. En iffetli göründüğü anlarda bile her türlü günahın tadına bakmış, her gününü dibine kadar yaşamış bir kadın.



Bu kadın belki şimdi çok yaşlı, yıpranmış ve eskimiş görünüyor, eski pırıltılı günlerinin çok uzağında gibi ama şehrin sokaklarında, caddelerinde dolaşırken, insanlarıyla konuşurken, havasını solurken anlıyorsunuz ki, yaşlanmak, kırışmak aslında o kadının hiç de umurunda olmamış. Enerjisi hala yirmili yaşlarının en delikanlı günlerindeki gibi, müziği, dansı, kahkahası hiç bitmiyor. İşte bu şehrin/kadının sokaklarında dolaşırken,kimi zaman beni çok hüzünlendiren manzaralarla karşılaşsam da, ben de kendimi inanılmaz iyi hissettim. Bir gece vakti elimde puro ile Havana sokaklarında dolaşırken, tüm dünya ile başa çıkabilirmişim duygusunu, bir gece kulübünde dans ettiğim yakışıklı Kübalı adamın gözlerinde, dünyadaki en güzel kadın olduğum hissini ben bu şehirde tattım. Tüm bunlar belki de o yaşlı kadının ruhuna dokunabildiğim anlardı.

Havana’da başka neler yaptım...

Hayatında hiç sigara içmemiş olan ben, akşam yemeğinden sonra içilen iyi bir puro’nun ne kadar keyif verici bir ritüel olduğunu öğrendim. Kesmesi, yakması, sönünce bir daha yakması, gene sönmesi......

Tüm turistler gibi eski şehrin sokaklarında dolaştım. Bahane arayana, bahane bol misali Bodeguita del Media barında, Hemingway’in ruhu şad olsun diye öğleye yakın bir saatte günün ilk mojitosunu içtim.

Sağanak yağmurun yağdığı bir akşam üzeri, Malecon’da kolonyal dönemden kalma neo klasik binaların eskimiş yüzlerinde,balkonlarında geçmişin güzelliğini seyrettim. Selofon bantlarla tutturulmaya çalışılmış kırık vitray camların güzelliği aklımda kaldı.

Latin Amerika’da halen kullanılmakta olan en eski tiyatro binasında, duvarlardan yankılanan müziğin eşliğinde pratik yapmakta olan balerinlere, dansçılara kapıdan bir göz attım. Erkekler çok yakışıklı, kadınlar çok güzeldi.

Bir akşam yemeğine gittiğimiz gösterişli ve pahalı eski Havana yat kulübünde, aylık ortalama gelirin 14 Amerikan doları olduğu ülkede,yemek yemekte olan Kübalıların bolluğunu görünce, her devrimin beraberinde kendi evlatlarını da (!) yarattığını düşündüm. Burada Che Guevera’nın kemiklerini Bolivya’dan bulup getiren arkeoloğu da gördüm.

Temel ihtiyaç maddelerinin pek çoğunun zorlukla bulunabildiği ülkede, okula giden çocukların üniformalarının temizliğine ve ütüsüne hayran kaldım. İstisnasız hepsinin üstü başı tertemiz ve pırıl pırıldı.



Las Vegas’daki kumarın ve eğlencenin şablonunu oluşturmuş olan, 1939 yılında açılan ve 50’li yıllarda Havana’nın en ‘in’ yeri olan,Tropicana kabare ve gece kulübünde, tüm turistlerle beraber bir şov seyrettim. Tamam, gösteriyi biraz ‘kitsch’ buldum ama sonuçta burası tropik seksüalitenin sunağı olarak bilinen ve üzerine koca bir kitap yazılmış bir gece kulübü.

Bu yılın Haziran ayında ölen, Küba’nın first lady’si Raul Castro’nun karısı Vilma Espin Guillois ile bir öğle yemeğinde karşılaştım. Bizi zarifçe selamlayan first lady, Kuzey Kore elçisi ve hanımı ile yemekteydi. Lokantanın bahçesinde dolanırken, çalışanların bizim tabaklarımızdan artan etleri, kendi aralarında bölüşüp,evlerine götürmek üzere temiz torbalara koymaları, Küba’dan canımı en çok acıtan manzara olarak kaldı. Dışarı çıkınca first lady’nin kocaman, kurşun geçirmez siyah Mercedes’ine bir tekme atmak istedim ama yapamadım.

Havana Devrim Müzesinde, Küba devriminin simgelerinden biri olan ve normalde 12 kişiyi taşımak üzere tasarlanmış Granma yatını gördüm ve bu yata 82 kişi nasıl bindiklerini hayalimde canlandırmaya çalıştım, olmadı. Gezi sonrası Tad Szulc’un yazdığı Fidel biyografisinden okuduklarım, Fidel’in bana ne kadar şanslı bir insan olduğunu gösterdi. Şans perisi gerektiğinde yanında olmadığı için tarihin sayfalarında yok olup giden ne kadar çok devrimci vardır mutlaka ama Fidel sanki kendi şans perisiyle adeta yapışık yaşamış ve hala yaşıyor. 82 kişi o yata sığıp sonrada salimen karaya çıkmalarında 83. yolcu Fidel’in perisinin de payı var diye düşünüyorum.

Havana’dan imgeler çok ama hepsini buraya koymak zor, bir kısmıda bana kalsın zaten... Bir sonraki yazının konusu Kübalı kadınlar.....

İlk ve son fotoğraf benim, diğerleri seyahat arkadaşım Semiha Görgülü'den